نویسنده: دکتر علی حامدی
شکایت اصلی بیمار: درد پس از پانسمان دندان
سابقه درمان دندانپزشکی: دندان مولر اول ماگزیلا (3#) دو هفته قبل تحت درمان ترمیمی قرار گرفته ولی با توجه به وسعت پوسیدگی، جهت درمان ریشه ارجاع شده است.
یافته های مهم:
کلسیفیکاسیون پالپ چمبر و کانال ها در دندان مولر اول (#3)
ریشه های بلند و با انحنای زیاد
حساسیت به سرما (++) (#3)
تشخیص پالپی : پالپیت برگشت ناپذیر (#3)
تشخیص پری آپیکال : بافت نرمال پری آپیکال (#3)
طرح درمان : درمان ریشه دندان مولر اول ماگزیلا
چالش های حین درمان :
اصولا دندان های با طول ریشه بلند جزو موارد مشکل در طبقه بندی درجه دشواری درمان ریشه محسوب می شوند و درمان یک ریشه ی مستقیم هم در صورتی که طول بلندی داشته باشد، چالش های زیادی به همراه خواهد داشت. وقتی طول ریشه بلند با کلسیفیکاسیون پالپ چمبر و همچنین انحنای شدید ریشه ها همراه می شود، درمان ریشه فوق العاده مشکل خواهد شد.
نکات اموزنده :
کلسیفیکاسیون پالپ چمبر ممکن است بر اثر افزایش سن و کاهش سایز پالپ چمبر و یا وجود پالپ استون اتفاق بیفتد. باید توجه داشت در این موارد عجله برای پیدا کردن و باز کردن اوریفیس کانال ها مساوی است با بروز خطاهایی همچون پرفوریشن کف پالپ چمبر یا جدا شدن فایل. تهیه حفره اکسس در این دندان ها باید باحوصله انجام شود و بصورت مرحله به مرحله جلو می رویم. ابتدا بزرگترین اوریفیس را پیدا می کنیم (در مولر ماگزیلا اوریفیس پالاتال) و سپس با توجه به فضای پالپ چمبر سعی می کنیم سقف پالپ چمبر را در تمام نواحی حذف کنیم و سپس در صورت لزوم دیواره های پالپ چمبر را جهت پیدا کردن اوریفیس تراش می دهیم.
استفاده از تیپ های اولتراسونیک (خصوصا نوع round) در تهیه حفره اکسس در دندان های با پالپ چمبر کلسیفیه بسیار کمک کننده است. تیپ های اولتراسونیک با توجه به ماهیت، کنترل آسان تری جهت برداشت انتخابی نسج دندان دارند و اگر بصورت خشک (بدون آب) استفاده شوند، دید بهتری در حین برداشت عاج خواهید داشت. البته باید توجه کرد استفاده بدون آب و بصورت ممتد خطر افزایش دما را خواهد داشت که باید از این امر اجتناب کرد و بصورت متناوب از آن استفاده کنیم و در بین مراحل استفاده، حتما ناحیه با اسپری آب خنک شود.
آماده سازی کانال های کلسیفیه باید در چند مرحله و با استفاده از فایل های مناسب و نو انجام شود. از بکار بردن یک فایل و اصرار برای رسیدن به طول کارکرد با همان یک فایل باید اجتناب کرد. شستشو با هیپوکلریت سدیم با استفاده از سرسوزن شستشوی گیج ۳۰ در بین مراحل بسیار مهم است و همچنین بهتر است کانال مرتب با استفاده از یک فایل ظریف مثل فایل C-pilot سایز ۶ یا ۸ جهت باز بودن مسیر چک شود.
در این کانال ها در صورتی که glide path داشته باشیم، کار آماده سازی بسیار آسان تر می شود. می توان از فایل های مخصوص glide path که فایل های با تیپر ۲ یا ۳ درصد هستند استفاده کرد. دقت داشته باشید فایل ها در چنین کانال هایی ممکن است تحت استرس شدید قرار بگیرند و پس از استفاده از فایل در اینچنین کانال هایی، بهتر است دیگر از آن استفاده نکنید و آن را دور بیندازید.
با توجه به انحنای شدید ریشه ها، آماده سازی با تیپر های بالا در این دندان ها توصیه نمی شود (به علت ریسک جدا شدن وسیله). تمرکز بر پاکسازی شیمیایی و استفاده از هیپوکلریت سدیم در کل طول پروسه آماده سازی و همچنین فعالسازی آن شدیدا توصیه می شود.
تکنیک آبچوریشن نیز در این دندان ها مهم است. در دندان های با انحنای شدید بهتر است از تکنیک لترال برای پر کردن کانال استفاده نکنیم و به جای آن تکنیک های وارم ورتیکال یا single cone با سیلر های بایوسرامیک را انتخاب کنیم. در تکنیک لترال احتمال عدم نفوذ اسپریدر و یا گوتای فرعی به نزدیکی طول کارکرد وجود دارد که باعث عدم سیل کافی ناحیه آپیکال می شود.